İdrar Yolu Hastalıklarında Bitkilerle Tedavi

İdrar yolu hastalıklarını önlemek ve iyileştirmek için temizliğe ve üşütmemeye dikkat etmek, bol sıvı almak, tuz alımını kısıtlamak, güvenilir çay terkipleri kullanmak faydalıdır. İdrar yolunun iltihaplı hastalıklarında uçucu yağ, saponin ve flavon ihtiva eden droglar kullanılır. Bunlardan bazıları şunlardır: altınbaşak herbası, ardıç meyvesi, atkuyruğu herbası, ayıüzümü yaprağı, huş ağacı yaprağı, java çayı yaprağı, karahindiba kökü ve herbası.

Mesane iltihabı (sistit)

Haftada 2 defa atkuyruğu banyosu yapmak mesaneyi kuvvetlendirir, hastalanmasını önler: 100-150 gr atkuyruğu 2-3 lt sıcak su içinde yarım saat bekletilip kısa süre haşlanır, süzülür, banyo suyuna ilave edilir. Çeşitli çay formülleri de hazırlanabilir:

Aşağıdaki drog karışımından 2 tatlı kaşığı alınır, üzerine 250 ml soğuk su ilave edilir, 3-5 dakika ısıtılır, süzülür, günde 3-5 fincan içilir. Mesanenin boşaltılmasını düzenleyen bu çay 3-6 hafta kullanıldığında iyi netice verir.

Isırgan yaprağı (Folium Urticae) 25 gr
Isırgan kökü (Radix Urticae) 25 gr
Kara hindiba kökü ve herbası (Herba cum Radix Taraxaci) 25 gr

2 yemek kaşığı ayıüzümü yaprağının üzerine 250 m su ilave edilir (oda sıcaklığında olacak), sık sık karıştırılarak 5-6 saat maserasyona bırakılır, süzülür, kullanılacağı zaman hafif ateşte ılıtılır, günde 3-5 fincan içilir.

Aşağıdaki drog karışımından 2 yemek kaşığı alınır, üzerine 250 ml sıcak su ilave edilir, ağzı kapalı halde 10 dakika ısıtılır, 1’er çay kaşığı limon ilave edilerek günde 5 fincan içilir.

Ayıüzümü yaprağı (Folium Uva-ursi) 30 gr
Papatya çiçeği (Flos Chamomillae) 20 gr
Javaçayı yaprağı (Folium Orthosiphonis) 10 gr
Kasıkotu herbası (Herba Herniariae) 10 gr

Aşağıdaki drog karışımlarının herhangi birinden 3 yemek kaşığı alınır, üzerine 1 lt kaynar su ilave edilir, 5 dakika ısıtılır, balla tatlandırılır (şeker hastaları stevia kullanabilir), öğün aralarında birkaç fincan olmak üzere gün içinde tamamı bitirilir.

Kara hindiba kökü ve herbası (Herba cum Radix Taraxaci) 20 gr
Kuşburnu meyvesi (çekirdekli) (Fructus Cynosbati cum semine) 10 gr
Atkuyruğu herbası (Herba Equiseti) 10 gr
Nane yaprağı (Folium Menthae) 10 gr
Altınbaşak herbası (Herba Solidaginis) 20 gr
Fasulye kabuğu (tanesiz) (Pericarpium Phaseoli) 10 gr
Isırgan yaprağı (Folium Urticae) 10 gr
Nane yaprağı (Folium Menthae) 10 gr
Mürver çiçeği (Flos Sambuci) 10 gr
Huş ağacı yaprağı (Folium Betulae) 20 gr
Javaçayı yaprağı (Folium Orthosiphonis) 20 gr
Rezene (ince kıyılmış) (Fructus Foeniculi) 10 gr
Papatya çiçeği (Flos Chamomillae) 10 gr
Meyan kökü (ince kıyılmış) (Radix Liquiritiae) 10 gr
İsviçre farmakopesinde yeralan bir diğer çay formülü şöyledir:
Ayıüzümü yaprağı (Folium Uva-ursi) 40 gr
Meyan kökü (ince kıyılmış) (Radix Liquiritiae) 25 gr
Huş ağacı yaprağı (Folium Betulae) 20 gr
Ayrıkotu kökü (Rhizoma Graminis) 15 gr

Aromaterapi de faydalıdır: Küvete 20’şer damla ardıç ve kekik uçucu yağı damlatılır, banyo yapılır, sonra aşağıdaki karışımdan birkaç damla alınıp sırtın ortasına ve solar pleksus’a masaj yapılır. (İdrar yolu iltihabı (üretrit) için de kullanılabilir.)

Ardıç yağı (Oleum Junniperi) 5 damla
Kekik yağı (Aetheroleum Thymi) 5 damla
Sabit yağ (ayçiçek yağı, zeytin yağı) 100 damla

Böbrek kum ve taşları

Bol su ve yoğurdun üzerinde biriken yeşil su içilmelidir. Aşağıdaki drog karışımlarının herhangi birinden 6 yemek kaşığı alınır, üzerine 2 lt kaynar su ilave edilir, 10 dakika ısıtılır, süzülür, yemek aralarında birer fincan olmak üzere bir günde 2 lt çay bitirilir.

Huş ağacı yaprağı (Folium Betulae) 20 gr
Isırgan yaprağı (Folium Urticae) 20 gr
Kara hindiba kökü ve herbası (Herba cum Radix Taraxaci) 20 gr
Kuşburnu meyvesi (çekirdekli) (Fructus Cynosbati cum semine) 20 gr
Papatya çiçeği (Flos Chamomillae) 20 gr
Altınbaşak herbası (Herba Solidaginis) 20 gr
Atkuyruğu herbası (Herba Equiseti) 20 gr
Javaçayı yaprağı (Folium Orthosiphonis) 20 gr
Nane yaprağı (Folium Menthae) 10 gr
Fasulye kabuğu (tanesiz) (Pericarpium Phaseoli) 10 gr
Altınbaşak herbası (Herba Solidaginis) 20 gr
Atkuyruğu herbası (Herba Equiseti) 20 gr
Karahindiba kökü ve herbası (Herba cum Radix Taraxaci) 20 gr
Melisa yaprağı (Folium Melissae) 10 gr
Nane yaprağı (Folium Menthae) 10 gr
Huş ağacı yaprağı (Folium Betulae) 20 gr
Isırgan yaprağı (Folium Urticae) 20 gr
Javaçayı yaprağı (Folium Orthosiphonis) 20 gr
Kara hindiba kökü ve herbası (Herba cum Radix Taraxaci) 20 gr
Nane yaprağı (Folium Menthae) 10 gr
Turunç kabuğu (Cortex Aurantii) 10 gr

Kum ve taşlardan kaynaklanan sancıları dindirmek için papatya çayı faydalıdır. Şöyle bir çay da hazırlanabilir:

Kasıkotu herbası (Herba Herniariae) 10 gr
Melisa yaprağı (Folium Melissae) 10 gr
Nane yaprağı (Folium Menthae) 10 gr
Papatya çiçeği (Flos Chamomillae) 10 gr
Civanperçemi herbası (Herba Millefolii) 5 gr
Kişniş meyvesi (iyice dövülmüş) (Fructus Coriandri) 5 gr

Bu drog karışımından 2 çay kaşığı alınır, üzerine 250 ml kaynar su ilave edilir, 10 dakika ısıtılır, süzülür, sabah- akşam sıcak olarak birer fincan içilir.

Kum ve taşlarda rahatlatıcı ve sancı kesici bitki banyoları da faydalıdır:

Rahatlatıcı banyolar

Yulaf banyosu: Tam banyo için 100- 150, kısmi banyo için 50 gr yulaf samanı 3-5 lt suda 20 dakika ısıtılır, süzülür, banyo suyuna ilave edilir. Lavanta, melisa veya civanperçemi banyosu: Bu droglardan herhangi birinden 60-70 gr alınır, üzerine 5 lt sıcak su ilave edilir, ağzı kapalı halde ve hafif ateşte 20 dakika ısıtılır, süzülür, banyo suyuna ilave edilir

Sancı giderici banyolar

Atkuyruğu banyosu: Tam banyo için 100-150, kısmi banyo için 50 gr atkuyruğu 2-3 lt sıcak su içinde yarım saat bekletilip kısa süre haşlanır, süzülür, banyo suyuna ilave edilir.

Kırçiçeği banyosu: Tam banyo için 300-500, kısmi banyo için 150 gr kırçiçeği 5 lt suda 15 dakika haşlanır, süzülür, banyo suyuna ilave edilir.

Papatya banyosu: 3 yemek kaşığı papatya üzerine 3 lt sıcak su ilave edilir, hafif ateşte 15 dakika ısıtılır, süzülür, banyo suyuna ilave edilir.

Banyo suyunun sıcaklığı 35-38°C, banyoda kalma zamanı 10-15 dakika olmalı; çıktıktan sonra 1 saat kadar yatmalıdır.

Prostat büyümesi

İyi huylu prostat büyümesinde 3 ay muntazam şekilde brokoli kürü uygulandığında prostatta küçülme olur. Kür şöyle yapılır: Brokolinin yenen kısımlarından (taze ve yeşil olacak) %10’luk infüzyon hazırlanır, günde 3 defa, öğünlerden yarımşar saat önce, birer bardak içilir, 7 gün devam edilir, 3 gün ara verilir, aynı işlem 2 defa daha tekrarlanarak 1 aylık kür tamamlanır.

Uyarılar

Burada verilen tarifler yüksek tansiyonda, böbrek yetmezliğinde, böbrek ve mesane tümörlerinde, böbrek, kalp ve karaciğer hastalıklarından kaynaklanan ödemlerde ve hamilelerde kullanılmamalıdır.

Antibiyotik tedavisi verilmişse çayları kullanmadan hekime danışılmalıdır.

Ardıç yağı uzun süre veya yüksek dozda kullanıldığında böbreklerde tahriş yapabilir.

Sabahları göz kapaklarında şişlik, yüz renginde donuklaşma, yüksek ateş, böbrekler ve mesane civarında kramplar, bulanık-kırmızımsı-kanlı idrar, idrar yaparken yanma ve sızı varsa hekime başvurulmalıdır.

Kaynak

Yrd.Doç.Dr. Aslan Kalafatçılar
Celal Bayar Üniversitesi Alaşehir Meslek Yüksekokulu Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bölümü (e)