Alzheimer genetik mi?

Aile öyküsü Alzheimer için önemli bir risk faktörü oluşturuyor. Özellikle erken başlangıçlı Alzheimer hastalığında genetik faktörler öne çıkıyor.

Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları E.A Hastanesi (BRSHH) Nöroloji Uzman Dr. Barış Topçular, Alzheimer hastalığının, demans (bunama) grubu hastalıklar arasında en sık görüleni olduğunu belirterek, “Alzheimer hastalığı sıklıkla unutkanlıkla başlar ve zaman içinde dil ve görsel/mekansal fonksiyonları da bozar” dedi. Hastalığın genellikle 65 yaşından sonra başladığını ifade eden Dr. Barış Topçular, şöyle devam etti:

“Nadiren daha erken yaşlarda da Alzheimer hastalığı görülebilmektedir. Alzheimer sıklığı yaşla beraber artış gösterir. 65-74 yaş arasında sıklığı %5 dolaylarında iken, 85 yaş üzerinde neredeyse yüzde 40'a yaklaşmaktadır. Ancak Alzheimer hastalığının normal bir yaşlanma olmadığı unutulmamalıdır.”

Genetik Faktörler Rol Oynuyor

Yaşın Alzheimer hastalığı için en önemli bir risk faktörü olduğunu hatırlatan Dr. Barış Topçular, “65 yaşından sonrasında hastalık sıklığı her 5 yılda bir ikiye katlanmaktadır. Aile öyküsü de Alzheimer Hastalığı için önemli bir risk faktörüdür. Özellikle erken başlangıçlı Alzheimer Hastalığında genetik faktörler daha çok rol oynar. 60 yaşından sonra başlayan hastalıkta ise ailevi özellikler daha az rol oynamakla beraber çeşitli genlerin risk oluşturduğu bilinmektedir. Kolesterol taşıma görevi üstlenen ApoE proteinini kodlayan gen bunun için tipik bir örnektir” diye konuştu.

Hastalığın yavaş başladığını ve sinsice ilerlediğini belirten Dr. Barış Topçular, şunları aktardı: “Başlangıçta genellikle tek şikayet unutkanlıktır. Bazen bu unutkanlık yaşa bağlı unutkanlık olarak değerlendirilip ihmal edilebilir ve bu tanı ve tedavinin gecikmesine neden olur. Unutkanlık belirginleştikçe günlük aktivitelerdeki olumsuz etkisi daha da şiddetlenir. Hastalığın orta evrelerine gelindiğinde hastalar diş fırçalamak, elbiselerini iliklemek gibi basit şeyleri yapmakta güçlük çekmeye başlayabilirler. Dışarıya çıktıklarında yol bulmada güçlük, anlamada, okumada ve yazmada zorluklar, konuşmada bozulma olabilir. Hastalık ilerledikçe hastalar özbakımlarını yapamaz ve yardıma muhtaç hale gelirler.”

Tam Tedavisi Yok

Günümüzde ne yazık ki Alzheimer hastalığını durduran ya da tamamen geçiren bir tedavinin olmadığını dile getiren Dr. Barış Topçular, şunları kaydetti:

“Ancak Alzheimer hastalığı tedavisi dünya genelinde en çok araştırma yapılan konulardan biridir. Halen iki grup ilaç Alzheimer Hastalığı tedavisinde kullanılmaktadır: Asetinkolin Esteraz inhibitörleri(AchEI) ve NMDA antagonistleri. AchEI grubunda ülkemizde ve dünyada 3 molekül vardır: Donepezil, Rivastigmin ve Galantamin. Bunlardan Donepezil tablet ve ağızda eriyen tablet formlarında, rivastigmin tablet, şurup ve bant formunda, galantamin ise tablet ve suspansiyon formunda bulunmaktadır.

Bu ilaçlar özellikle başlangıç döneminde bulantı ve kusma gibi yan etkiler yapabilirler. AchEI grubu ilaçlar hastalığın özellikle erken ve orta evresinde endikedirler. NMDA antagonisti olan memantin ise orta ve ileri evre Alzheimer Hastalığının tedavisinde kullanılmaktadır. Ülkemizde tablet ve suspansiyon formunda bulunmaktadır. Ayrıca hastaların özellikle orta ve ileri evrelerinde görülen hayal görmeler, sinirlilik, uykusuzluk gibi şikayetler için semptomatik tedavilerin verilmesi gerekebilmektedir.”