Gençlerde spor yapmaya, ev hanımlarında yoğun ev işlerine, yaşlılıkta ise doku eskimesine bağlı olarak gelişebilen menüsküs yırtıkları hareket kabiliyetini ciddi ölçüde sınırlarken, tedavi edilmediği takdirde ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Memorial Antalya Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ahmet Turan Aydın, menüsküs ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Menisküs, diz ekleminde bulunan kıkırdak bir yapıdır. Eklemde temas yüzeyini artırırken, ağırlıktan oluşan kuvvetlerin eklem yüzeyine dengeli dağılımını şok emici özelliğiyle sağlar. Menisküs benzeri yapılar çene eklemi, köprücük kemiğinin kürek kemiğiyle yaptığı eklemlerde de bulunmaktadır.
Sporcular İçin İç Menisküsler Çok Önemli!
Özellikle iç menisküs sporcular açısından çok önemlidir. Çapraz bağı yırtılmış dizlerde sağlam iç menisküs dizin stabilitesini sağlar ve öne kaçışı engeller. Çapraz bağ yırtılmasıyla birlikte iç menisküs yırtığı da dizin instabilitesinde aşırı bir artma olur. Menisküs yırtıklarında şok emici özelliği ortadan kalkacağından yüklenmenin yoğunlaşacağı temas yüzlerinde kıkırdakta dejenerasyon ( yaşlanma ) başlar.
Menisküs Kendini Hissettirir…
Menisküslerde meydana gelebilecek patolojiler üç grupta incelenebilir:
- Sıklıkla dış menisküste görülen doğuştan anomaliler (diskoid menisküs)
- Sporcularda meydana gelen travmatik menisküs yırtılmaları
- Yaşla birlikte gelişen menisküs dejenerasyonu (yaşlanması)
Doğuştan menisküs anomalilerinde en temel bulgu yeni doğan çocukların dizlerinden ses gelmesidir. Ebeveynler bunu fark edebilir. Böyle bir durumda mutlaka dış menisküs anomalisinden şüphelenilmeli ve araştırma yapılmalıdır. Dış menisküste sık görülen doğuştan anomali (diskoid menisküs) hiçbir travmatik neden yokken menisküs yırtığı belirtileri de verebilir.
Sporcularda meydana gelen travmatik menisküs yırtılmaları, kişinin ani yön değiştirmesi, ani durması sırasında ortaya çıkabilir. Çoğunlukla uzunlamasına olan bu yırtıklar, yer değiştirerek dizin kilitlenmesine neden olur. Ayrıca diz de ağrı ve şişlikte oluşur. Menisküs yırtıklarında görülen emniyetsizlik hissi hastalar tarafından “dizin bağının çözülmesi” şeklinde ifade edilir.
Yaşlanmayla birlikte menisküslerde de değişiklikler olmaktadır. Yavaş yavaş içindeki suyunu kaybederek kolay yırtılabilirler. Öte yandan dizlerini kullanarak çalışan bazı meslek gruplarında ( madenciler, din adamları ) menisküslerin dejenerasyonu ( yaşlanması ) daha erken yaşlarda görülebilir.
Menisküs Yırtıklarına Karşı Koruyucu Yaşam Tarzı
Hastanın menüsküsündeki yırtık belirti vermiyor ve hastayı rahatsız etmiyorsa, bu yırtıklara “sessiz yırtıklar” denir. Başka bir nedenle yapılan dizin MRG tetkiklerinde bulunurlar. Belirti verinceye kadar izlenme önerilir. Yırtılan menisküsler kendiliğinden veya eksersizle iyileşmemektedir. Eğer oluşan yırtıklardan dolayı hastada mekanik semptomlar varsa ( kilitlenme, boşalma gibi ) bu durumda artroskopi adını verdiğimiz kansız ve kapalı yöntemle yırtılan menisküs kısmi olarak temizlenmeli, bütünü korunmalıdır. Yırtık dikilmeye uygun ise dikilmelidir. Tedavide temel ilke menisküsün korunmasıdır. Menisektomi uygulanan hasta 2 ila 3 hafta sonra normal hayatına dönebilmekteyken, menisküs dikildiyse yaklaşık 6 hafta içinde iyileşme gerçekleşmektedir. Her iki durumda da rehabilitasyon dönemi sona erdiğinde, hasta operasyonlardan önce yaptığı aktiviteleri sürdürebilmektedir. Spor yaparken menisküs yırtılmasından kaçınmak ve günlük yaşamda menisküsleri koruyucu yaşam tarzını benimsemek, menisküs yırtığı varsa erken tanı ve tedavisinin sağlanmasını önemsemek çok önemlidir.
65 Yaş Üstü Hastalar Tedavi Olmazsa…
Menisküs yırtığı olan yaşlı hastalar, “Tedavi olmazsam ne olur?” sorusunu sık sormaktadırlar. Dejeneratif karekterde olan bu yırtıklar eğer eklem aralığının daraldığı eklem artrozu ile birlikteyse dokunulmamalıdır. Ancak eklem aralığının normal olduğu dizlerde mekanik belirti varsa artroskopik kısmi menisektomi yapılmalıdır. Bu tip yırtıkların tedavisinin geciktirilmesi veya ihmali (3 ayı geçen) yırtığın altındaki kıkırdakta harabiyete neden olarak; eklemin yaşlanmasını hızlandırır.
0 yorum:
Yorum Gönder